Kontynuując serię wpisów na temat metodologii 5S w Zakładach Produkcyjnych nie sposób nie wspomnieć o ogólnych schematach oznaczania ścieżek kolorami - w zależności od ich przeznaczenia.

W produkcji ujednolicone zasady oznaczania ścieżek pozwalają na bardzo szybkie ustalenie przepływu materiałów i wyrobów gotowych, nawet dla osoby, która dopiero weszła na teren zakładu. Jednym z najprostszych i najbardziej efektywnych sposobów wizualnego osiągnięcia tego celu jest zastosowanie kolorów zgodnych z metodologią 5S. Jest to element etapu “Ustalania porządku SEITON” Właściwe kolory oznaczeń podłogi pozwalają uzyskać porządek zakładzie produkcyjnym co pomaga wyeliminować zamieszanie w obrębie miejsca pracy. Prawidłowe oznaczenie ścieżek pomaga również zdefiniować prawidłowy przepływ środków wewnątrz zakładu.

Poprzednie standardy oznaczeń

Aktualnie nie ma prawnie zapisanych wymogów lub innych szeroko akceptowanych standardów w branży, które miałyby regulować jakie kolory muszą zostać użyte do oznaczania ścieżek. W przeszłości część firm wspierała się zestawem kolorów ANSI Z535.1 jako wskazówek przy wyborze kolorów. Wcześniejsze wersje norm ANSI zawierały dokładne specyfikacje, lecz jedynie w zakresie bezpieczeństwa. Warto nadmienić, że w 2002 roku te regulacje zostały jednak usunięte i nie są wspierane przez ANSI.

Pisząc o ANSI również warto wspomnieć o normach OSHA CFR 1910. 144 dla oznaczeń zagrożeń. Według tych norm kolor czerwony zarezerwowany jest dla oznaczania sprzętów przeciwpożarowych, urządzeń do awaryjnego zatrzymywania maszyn oraz pojemników do przechowywania niebezpiecznych materiałów. Kolorem żółtym oznacza się ostrzeżenia, takie jak uderzenia, potknięcia, upadki, ciasne przestrzenie powodujące uwięzienia.

Mimo tego, że są to bardzo przydatne informacje w zakresie bezpieczeństwa, nie są one w żaden sposób powiązane ze standardami dotyczącymi kolorów do których firmy mogą się odwoływać przy oznaczaniu ścieżek w swoim obiekcie. Ostatecznie wiele firm działając na własną rękę po prostu korzysta z dostępnych kolorów, nie mając okazji stworzyć bardziej efektywnego wizualnie miejsca pracy.

Nowe standardy przy oznaczaniu ścieżek w zakładach pracy

Dla ustandaryzowania oznaczeń oraz poprawy działania w zgodzie z metodologią 5S warto zastosować oznaczenia zgodne z wytycznymi przedstawionymi poniżej. Schemat ten zgodny jest ze wspomnianą powyżej normą OSHA 1910.144 oraz zawiera wytyczne dotyczące identyfikacji miejsc przechowywania materiałów, produktów, narzędzi oraz sprzętu w zakładzie.

Zestaw kolorów celowo został okrojony z liczby kolorów, aby ułatwić przyswojenie ich znaczenia oraz ułatwić rozpoznawanie konkretnych obszarów wśród pracowników. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby zmodyfikować przedstawione schematy do indywidualnych wymagań operacyjnych, specyficznych procesów oraz cech poszczególnych obiektów.

Schemat kolorów 5S

KOLOR		UŻYCIE W PRAKTYCE
	ŻÓŁTY	Przejścia, pasy ruchu i komórki robocze.
	BIAŁY	Sprzęt i wyposażenie (stacje robocze, wózki, stojaki podłogowe, stojaki itp.), które nie są inaczej oznaczone kolorami.
	NIEBIESKI, ZIELONY, CZARNY	Materiały i komponenty, w tym surowce, produkty w toku i wyroby gotowe.
	POMARAŃCZ	Materiały lub produkt przeznaczone do kontroli.
	CZERWONY	Obszary wad, złomu i przeróbek.
	CZERWONO-BIAŁY	Puste miejsca w celu zachowania bezpieczeństwa (np. Obszary przed panelami elektrycznymi, sprzęt przeciwpożarowy i sprzęt bezpieczeństwa, taki jak stanowiska do przemywania oczu, prysznice bezpieczeństwa i szafki pierwszej pomocy).
	BIAŁO-CZARNY	Obszary, które należy zachować do celów operacyjnych (niezwiązane z bezpieczeństwem i zgodnością).
	CZARNO-ŻÓŁTY	Miejsca, które mogą narazić pracowników na szczególne zagrożenia fizyczne lub zdrowotne (np. Pojemniki z materiałami łatwopalnymi lub łatwopalnymi); Wskazuje, że należy zachować szczególną ostrożność przy wchodzeniu i pracy w okolicy.

Inne dobre praktyki przy zastosowaniu kolorów 5S

Używaj oszczędnej ilości kolorów: Mała gama zastosowanych kolorów pozwoli łatwo zapamiętać znaczenie poszczególnych oznaczeń każdego z kolorów oraz pozwoli zmniejszyć potrzebę przechowywania zapasowych oznaczeń w magazynie.

Zidentyfikuj określone kolory według określonych celów: Niektóre zakłady decydują się na zastosowanie oznaczenie lokalizacji urządzeń przy użyciu tego samego koloru na przejściach oraz granicach stanowisk roboczych. Oczywiście ten wybór jest dozwolony, lecz dla niektórych bardziej skuteczne może być użycie dwóch różnych kolorów dla dwóch różnych obszarów roboczych. Zróżnicowane kolory, pomagają pracownikom w szybkim wizualnym łączeniu kolorów z celami.

Surowce, materiały oraz produkty gotowe: Miejsca przechowywania wszelkich materiałów oraz produktów gotowych powinny zostać oznaczone tym samym kolorem. Wyjątkiem są sytuacje gdzie odróżnienie kolorystyczne między dwoma miejscami jest uzasadnione. Jako alternatywę dla zmiany koloru ścieżki możliwe jest oznaczenie miejsca przechowywania tabliczką w innym kolorze.

Robiąc mniej osiągasz więcej: Zamiast trzech różnych kolorów z taśmą podłogową, wybierz jeden dla wszystkich zastosowań: dla obszarów przed sprzętem przeciwpożarowym, sprzętem bezpieczeństwa oraz rozdzielniami elektrycznymi.

Opracowanie na podstawie artykułu Chrisa Ruttera, Brady Worldwide, Inc. https://www.plantservices.com/articles/2010/09floormarking/.